تجارت الکترونیک

باعث افتخار شد که بخش از این مقاله در برنامه کاوشگر از رادیو جوان پخش شد، خواستیم نسخه کامل مقاله رو هم اینجا قرار بدهیم:

تجارت الکترونیک در ایران به دو اصطلاح اشاره می کند که کشورهای پیشرفته بین آن ها تفاوت قائل شده اند، یکی از این واژه های e-commerce می باشد که دارای همان ترجمه لغوی تجارت الکترونیک می باشد و دیگری e-business می باشد که در واقع باید کسب و کار الکترونیکی ترجمه می شده است.

این دو اصطلاح در ماهیت با هم تفاوت دارند  و شاید بهتر باشد که بگوییم e-commerce مبحثی است که خود در دل e-business وجود دارد.

هر دو واژه e-business و e commerce به شبکه های کامپیوتری مربوط هستند و از برنامه های شبکه محور مثل اینترنت و شبکه محلی و یا ترکیبی از این دو استفاده می کنند و بر پایه تبادل الکترونیکی داده ها استوار هستند. همچنین هر دو واژه قصد بهبود مناسبات تجاری را دارند.

e-commerce پوسته بیرونی این وضعیت الکترونیک میباشد که برای مشتریان، فروشنده ها، تأمین کنندگان کالا و شرکای خارجی آن ها قابل رویت می باشد. و مباحثی چون فروش، بازاریابی، گرفتن سفارش و تحویل سفارش به مشتری، خدمات پس از فروش، خرید مواد اولیه و تجهیزات برای تولید، خرید برای عوامل غیر مستقیم مثل تجهیزات مورد نیاز شرکتی را شامل می شود که باید با مدلی جدید برای کسب و کار جایگزین شوند تا بتوانند درآمد را افزایش بدهند یا بخشی از درآمد رقبای جدید را حذف کنند!

پیاده سازی e-commerce ساده به نظر می رسد، زیرا سه مدل ادغام بیشتر ندارد:

– ادغام معاملات فروش از طریق پایانه های فروش وب سایت محور

-ادغام موازی کسب و کار شرکت با وب سایت مشتریان، تأمین کنندگان و واسطه ها به عنوان یک بازار وب محور

– ادغام نسبی تکنولوژی با حوزه سنتی بررسی سفارش، خرید و خدمات پس از فروش

 

e-business تمام موارد e-commerce را شامل می شود، اما علاوه بر آن، بر مواردداخلی مثل تولید، مدیریت موجودی، توسعه محصول، مدیریت ریسک، دارایی، مدیریت دانش و منابع انسانی نیز نظارت جدی دارد.

استراتژی e-business کاملتر می باشد و بر فرآیند های داخلی بیشتر تمرکز دارد و به ذخیره سازی دارایی شرکت و بهبود کارایی و تولید کمک شایانی می کند.

 

پیاده سازی e-business همچنین سخت تر از پیاده سازی e-commerce میباشد و بر چهار اصل استوار می باشد:

اول: ادغام لایه داده در پس زمینه و وب به عنوان رابط

دوم: ایجاد یکپارچگی بین کمپانی و مشتریان، شرکای تجاری، تأمین کنندگان و یا واسطه ها

سوم: ایجاد یکپارچگی میان برنامه ریزی منابع انسانی (ERP)، مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، مدیریت دانش و سیستم مدیریت زنجیره عرضه

و چهارم: سرمایه گذاری در یکپارچگی میان تکنولوژی های جدید برای دوباره طراحی فرآیند های کسب و کار

 

در نهایت، e-business  هزینه کمتر، کارایی بالاتر و سود بیشتری دارد.

در دنیای امروز، شرکت ها حتماً باید طرحی برای e-commerce داشته باشند (در این میان شاید دولت ها یک طرح الکترونیکی ملی داشته باشند) و در باز هم در این میان، شبکه ها و به خصوص اینترنت نقش اصلی را ایفا می کنند.

اما شرکت های بزرگ پا را فراتر گذاشته اند و به سمت e-business  حرکت کرده اند، شرکت هایی که طرح برنامه ریزی مدیریت انسانی خود را تکمیل کرده اند، به بسیاری از مزایای بزرگ e-commerce دست یافته اند، البته بعید نیست که آنها برخی از دردهای سازمانی را نیز نظیر ناسازگاری های ابتدایی میان سیستم های الکترونیکی تبادل داده ها (EDI) و سیستم های برنامه ریزی منابع انسانی (ERP)، مدیریت زنجیره عرضه و e-commerce را تجربه کرده باشند. و همه این ها باعث می شود تا شرکت ها دانش و تجربه کافی را برای فرآیندها، دوباره طراحی ها و یکپارچگی ها پیدا کند و به سوی موفقیت بیشتر حرکت کنند.

هنوز هماهنگی میان موانع سازمانی و e-business دردسرهای زیادی دارد و تغییرات پیش روی آن باعث ایجاد نفاق در میان مدیران می شود. پذیرش میزان ریسک و احتمال شکست یا بدست آوردن موفقیت کم باعث شده تا e-commerce محبوبیت بیشتری در برابر استراتژی های e-business داشته باشد.

وجود یک رهبر کاربلد می تواند نقش مؤثری در میزان موقیت داشته باشد، اما درصد بالای استری و وجود گونه های مختلف کسب و کار آسیب هایی را در کوتاه مدت وارد خواهد کرد.

کمپانی های عاقل شاید فرآیندهای e-business از قبیل CRM، ERP، مدیریت زنجیره عرضه و e-commerce را قبل از یکپارچکی بصورت جداگانه راه اندازی کند، زیرا یکپارچکی به یکباره آن ها گاهی فاجعه بار خواهد بود.

 

و اما آمار و گزارشات:

خب در اینکه شرکت های بزرگ دنیا حتما e-business را در دستور کار خود دارند شکی نیست و در واقع موفقیت آن ها را می توان دلیلی بر موفقیت e-bussiness داشت، اما واقعیت آن است که از لحاظ آماری اطلاعات بیشتری از e-commerce در دسترس هست، هر چند که در این میان باز هم ایران دچار فقر آماری می باشد و اطلاعات دقیقی از میزان موفقیت e-commerce در دسترس نیست.

اما در حوزه جهانی می توان سایت آمازون را با میزان سود 34 میلیارد دلار سود در سال، یکه تاز دنیای تجارت الکترونیک دانست. پس از آن گوگل با 30 میلیارد دلار در سال و ebay با 9 میلیارد دلار در سال در رتبه های بعدی قرار دارند.

و اما بر اساس آمار سایت selz.com، 71 درصد خریداران سایت های اینترنتی را به فروشگاه ها ترجیح می دهند، 80 درصد کاربران اینترنت حداقل یکبار و 50 درصد از آنها بیش از یکبار از اینترنت خرید کرده اند.

36% از خریداران حداقل نیم ساعت قبل از خرید را به بررسی کالا اختصاص می دهند، 99 میلیون خریدران حداقل یکبار توسط دستگاه موبایل خرید کرده اند، 47 درصد از خریدهای آنلاین دارای ارسال رایگان می باشند، 44 درصد از خریداران جستجوی خود را از موتورهای جستجو آغاز می کنند.

همچنین تجارت آنلاین موبایل تا سال 2017، 213 درصد رشد خواهد داشت و به رقمی بالغ بر 3.2 تریلیون دلار در سال خواهد رسید.

در ضمن با وجود شکست 52 درصدی مردم در هنگام خرید موبایل، 51 درصد از مردم ترجیح می دهند با تبلت خرید کنند. در واقع برای خریداران میان گوشی های هوشمند با تبلت فرق وجود دارد.

 

اما در میان ضعف آمار و گزارشات داخلی، واشنگتن پست گزارشی در رابطه درآمد سالانه 190 میلیون دلار در سال از طریق تجارت الکترونیک در ایران منتشر کرده است، خب این رقم شاید برای کشوری مثل ایران درخور توجه به نظر بیاید، اما در این رابطه باید به دو نکته توجه کرد:

اول اینکه بر اساس شواهد درصد زیادی از این درآمد تنها متعلق به شرکتی به نام دیجی کالا می باشد که البته با توجه به مدیریت قوی و پلانی که برای e-bussiness داشته، به هیچ عنوان دور از تصور نیست و در واقع  نوش جانشان باشد!

اما دوم اینکه اگر این درآمد از لحاظ ملی موجب ضرر نشود، تنها جنبه از این جیب به آن جیب دارد و با توجه به اینکه این درآمد به کشورهای خارجی صادر نمی شود، جنبه گردش پول در کشور را دارد و ارزش افزوده برایمان نخواهد داشت و خب تازه نمی شود از خروج پول از کشور برای تهیه کالاهای مورد فروش، چشم پوشی کرد که خب البته این مسئله مشکل تجارت الکترونیک نیست و تابعی از مشکلات عدم تولید در کشور می باشد.

 

اگر نخواهیم از آمارهای google trends غافل شویم باید به تلاش هند در خصوص استقرار فناوری های تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیک به عنوان رتبه اول جستجو اشاره کنیم.

 

همچنین به عنوان نکته آخر اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که دره سیلیکون در حوزه تجارت الکترونیک نیز، بخش عمده ای از بازار را در تسخیر خود دارد. همانطور که می دانید این دره که در واقع کار خود را از گاراژ کوچک هیولت و پاکارد که پایه گذاران شرکت hp بودند، آغاز کرد، امروز قطب اصلی تکنولوژی در دنیاست و خب شرکت های بزرگی همچون گوگل، اپل، مایکروسافت، اینتل، یاهو و ده ها غول تکنولوژی دیگر در آنجا مستقر هستند و بنابراین قایل بودن سهم بزرگی از تجارت الکترونیک برای این دره، غیر واقعی به نظر نمی رسد.